Ile kosztuje nas biurokracja? Ranking wydatków na administrację w samorządach

Pismo Samorządu Terytorialnego „Wspólnota” co jakiś czas przygotowuje różne rankingi. Ostatnio zainteresowało się wydatkami na administrację w gminach i powiatach. Sprawdzało to już kilkukrotnie, ale poprzednio na podstawie danych za rok 2014. Tym razem pod lupę wzięło rok 2022.

- Ta niewielka częstotliwość bierze się stąd, że zdajemy sobie sprawę z pokusy uproszczonych, czasem niesprawiedliwych interpretacji wyników. Wielu czytelnikom narzuca się dość populistyczne, powierzchowne i niesprawiedliwe wnioskowanie. Sprowadza się ono do tezy, że im niższe wydatki na administrację, tym lepiej, a te samorządy, w których utrzymanie administracji pochłania więcej środków, utrzymują niepotrzebnie rozbudowaną biurokrację i marnują pieniądze podatników na fanaberie urzędników. Prawda jest znacznie bardziej złożona i musimy się pogodzić z tym, że nasze zestawienie daje tylko uproszczony obraz sytuacji – przestrzegają autorzy zestawienia, prof. Paweł Swianiewicz i dr Julita Łukomska.

Jak wyjaśniają, ze względu na różne rozwiązania organizacyjne i zawiłości klasyfikacji budżetowej, wartości pojawiające się w rankingu dla poszczególnych gmin czy powiatów nie zawsze są w pełni porównywalne. – Po pierwsze, w naszych obliczeniach bierzemy pod uwagę wydatki bieżące w dziale 750 (administracja publiczna), z wyłączeniem wydatków na remonty bieżące, ponieważ doszliśmy do wniosku, że mają one incydentalny charakter i zaburzają wartość wskaźnika, który ma obrazować drogość lub taniość codziennego funkcjonowania urzędu. Ale zdarza się, że podobne wydatki (na przykład związane z administracją szkół) w jednej gminie zapisywane są w dziale „administracja publiczna”, a w drugiej w innym miejscu budżetu. Po drugie, większe wydatki na administrację niekoniecznie oznaczają marnowanie pieniędzy podatników. Skutkiem może być lepsza, sprawniejsza obsługa obywateli czy większa skuteczność w pozyskiwaniu funduszy unijnych – twierdzą autorzy.

Wydatki na administrację w każdym samorządzie podali per capita („na głowę”), czyli w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Poniżej podajemy, jak w tym zestawieniu wypadły gminy z naszego terenu, wyszczególniając miejsca, jakie zajęły w ogólnopolskim zestawieniu, podzielonym na różne kategorie. Jak się okazuje, spośród „naszych” gmin najniższe wydatki na administrację ma Wieprz, gdzie w przeliczeniu na głowę jest to 345,74 zł. Z kolei najwięcej per capita wydaje gmina Mucharz - 673,92 zł. Na tle całego kraju nasze samorządy wypadają całkiem nieźle, zważywszy, że są w Polsce takie, gdzie wydatki na administrację w przeliczeniu na osobę przekraczają 1000 zł, a w drastycznych przypadkach nawet 2000 zł…

Powiaty

7. powiat oświęcimski 113,95 zł na osobę

17. powiat wadowicki 129,04 zł na osobą

43. powiat suski 150,57 na osobę

Miasta powiatowe powyżej 30 tys. mieszkańców

60. Oświęcim 458,26 zł na osobę

81. Wadowice 535,43 zł na osobę

Miasta powiatowe poniżej 20 tys. mieszkańców

60. Sucha Beskidzka 546,60 zł na osobę

Miasteczka powyżej 15 tys. mieszkańców

7. Maków Podhalański 352,56 zł na osobę

22. Andrychów 398,83 zł na osobę

59. Kęty 452,14 zł na osobę

68. Kalwaria Zebrzydowska 470,40 zł na osobę

Miasteczka poniżej 10 tys. mieszkańców

66. Jordanów 557,71 zł na osobę

111. Zator 618,42 zł na osobę

Gminy wiejskie powyżej 10 tys. mieszkańców

9. Wieprz 345,74 zł na osobę

12. Brzeźnica 354,21 zł na osobę

28. Jordanów 386,32 zł na osobę

59. Oświęcim 421,22 zł na osobę

70. Stryszawa 432,18 zł na osobę

151. Spytkowice 520,30 zł na osobę

Gminy wiejskie 5-10 tys. mieszkańców

2. Budzów 351,83 zł na osobę

7. Osiek 411,30 zł na osobę

9. Tomice 417,35 zł na osobę

19. Zawoja 430,55 zł na osobę

26. Przeciszów 443,94 zł na osobę

72. Bystra-Sidzina 506,49 zł na osobę

140. Zembrzyce 553,58 zł na osobę

158. Stryszów 565,31 zł na osobę

241. Lanckorona 615,21 zł na osobę

Gminy wiejskie poniżej 5 tys. mieszkańców

17. Polanka Wielka małopolskie 570,87 zł na osobę

82. Mucharz małopolskie 673,92 zł na osobę