Urazy mięśni u biegaczy

Autorem tekstu jest mgr Mateusz Budniak z Rehabu Centrum Medyczne & Fizjoterapii – fizjoterapeuta ortopedyczny zajmujący się pacjentami bólowymi, z dysfunkcjami narządu ruchu oraz rehabilitacją pourazową, przed i pooperacyjną.

Uszkodzenie mięśni, czym jest?

• Nadwyrężenie (strain, overexerting) – uszkodzenie tkanek, osłabienie tkanek poprzez nadmierny wysiłek lub zbytnią eksploatację.

• Naciągnięcie (tear) – nadwyrężenie I stopnia skumulowane w obrębie włókna mikrouszkodzenia – pęknięcia, rozerwania niewielkiej ilości włókien mięśniowych, naciągnięcie mniej niż 5% włókien mięśniowych.

• Naderwanie (strain) – ostry uraz mięśni i ścięgien, częściowe rozerwanie, nadwyrężenie II stopnia. Uszkodzenie i zerwanie więcej niż 5% włókien mięśniowych.

• Rozdarcie (tear) – miejsce uszkodzone, rozdzielone na dwie lub więcej części.

• Zerwanie (rupture) – nadwyrężenie III stopnia.

Jak widać już sama terminologia polska i angielska może spowodować błędy w diagnostyce urazów mięśniowych, ponieważ terminy opisujące uszkodzenia mogą zostać użyte zamiennie, a do tego znaczyć coś innego.

Z tego punktu warto przejść do klasyfikacji urazów, abyśmy wiedzieli, co nam dolega.

Trzy etapy klasyfikacji urazów mięśniowych:

• „era kliniczna” 1900-1980 – skupiająca się głównie na badaniu podmiotowym i przedmiotowym pacjenta,

• „era obrazowa” 1985-2000 – nacisk na wykorzystanie badań obrazowych typu USG i MRI,

• „era współczesna” 2000 – połączenie badania klinicznego oraz metod obrazowania.

Poniższa tabela przedstawia wczesną klasyfikację urazów skupioną albo na badaniu klinicznym albo na badaniu obrazowym:

Poniższa tabela przedstawia obecną klasyfikacje urazów, w której mieszczą się systemy klasyfikacji, takie jak system brytyjski, system Barcelony, system Chan’a, system Cohen’a. System monachijski przedstawiony poniżej:

Charakterystyka urazów:

• zaburzenie mięśnia związane ze zmęczeniem – ograniczone podłużne zwiększenie tonusu mięśniowego, sztywność mięśniowa, bolesność związana z przemęczeniem lub zmianą w schemacie treningu, zmianą nawierzchni, może zwiększać się w czasie aktywności, może występować ból w spoczynku,

• zespół opóźnionego bólu mięśniowego – bardziej uogólniony ból w danej grupie mięśniowej lub kilku grupach mięśniowych wywołany głównie przez pracę ekscentryczną, ruchy hamujące. Po kilku godzinach, po wysiłku lub na drugi dzień/kilka dni po wysiłku, bolesność, stan zapalny, sztywność mięśniowa, ograniczony zakres ruchu dla stawów zaopatrywanych przez daną grupę mięśniową,

• zaburzenie nerwowo mięśniowe o podłożu zaburzenia kręgosłupa/ miednicy – ograniczone podłużne zwiększenie tonusu mięśniowego, sztywność mięśniowa z powodu zaburzeń w obrębie kompleksu miedniczno-lędźwiowego, wzrasta z kontynuowaną aktywnością, w spoczynku bez bólu, obronny odruch na rozciąganie,

• zaburzenia nerwowo mięśniowe o podłożu mięśniowym – ograniczone wzmożone napięcie mięśniowe, może być na podłożu dysfunkcji kontroli nerwowo-mięśniowej, np. inhibicji reciprokalnej, ból typu skurczowego, wzdłuż brzuśca mięśniowego.

Niewielkie częściowe uszkodzenie mięśnia – zerwanie o maksymalnej średnicy mniejszej niż pęczek mięśniowy, ostry kłujący lub jak igła ból w momencie urazu, często słyszalny trzask po nim dobrze zlokalizowany ból, możliwa do wypalpowania zmiana struktury włókna w sztywnym odcinku mięśnia, rozciąganie zwiększa ból, widoczne w MRI przerwanie ciągłości, wewnątrzmięśniowy krwiak.

Średnie częściowe uszkodzenie mięśnia – zerwanie o średnicy większej niż pęczek mięśniowy, odgłos trzasku i w następstwie kłujący przeszywający ból, możliwy upadek, defekt w strukturze mięśnia możliwy do wypalpowania, często krwiak, uszkodzenie powięzi, rozciąganie powoduje ból, znaczne przerwanie włókien z możliwym cofnięciem ich części, wewnątrzmięśniowy krwiak.

Prawie całkowite/ kompletne zerwanie mięśnia, awulsja – przerwanie całkowite, prawie całkowite mięśnia, uszkodzenie ścięgna, połączenia kość ścięgno, tępy ból, słyszalny trzask, często upadek, wyczuwalna luka w miejscu urazu, krwiak, utrata funkcji, głównie połączenie ścięgna z mięśniem lub kości i ścięgna, uszkodzenie powięzi, krwiak wewnątrz mięśniowy.

Bezpośrednie uszkodzenie – uraz wywołany przez siłę zewnętrzną, prowadzi do obrzęku, krwiak, ograniczony zakres ruchu, możliwość kontynuowania aktywności w zależności od stopnia uszkodzenia

Epidemiologia

Poniżej Tabele przedstawiające wyniki w wartościach procentowych poszczególnych schorzeń u biegaczy:

Tabela urazów mięśniowych pomiędzy ultramaratończykami, a nie ultramaratończykami: