Co dalej z "tubami propagandowymi"?!

Wydawane przez samorządy gazety lokalne w ostatnich latach budzą coraz większe emocje. Głównie dlatego, że uważane są za "tuby propagandowe" burmistrzów i wójtów. Nie krytyjkują poczynań władzy, skoro są od niej zależne. Dla przykładu, w Kalwarii Zebrzydowskiej redaktorem naczelnym wydawanej przez samorząd gazety "Wiadomości Kalwaryjskie" jest Andrzej Burdek, dyrektor Centrum Kultury Turystyki i Sportu, które podlega pod Urząd Miejski. W jaki sposób taka gazeta ma sprawować "funkcję kontrolną" nad władzami gminy?

Tymczasem to podstawowa rola prasy! Mało tego, do utrzymania tych gazet dopłacają podatnicy.Tymczasem obok funkcjonują gazety nie związane z urzędami, nie mogą liczyć na dopłaty z publicznej kasy, muszą same radzić sobie w trudnych realiach rynkowych.

W tym tygodniu głos w tej sprawie zabrała Helsińska Fundeacja Praw Człowieka podczas konferencji, która odbyła się w Krakowie pt. "Wolność słowa w prasie lokalnej. Prasa lokalna a normy ochrony konkurencji i pluralizm medialny".

Prezentujemy to stanowisko w całości:

Uczestnicy Konferencji „Wolność słowa w prasie lokalnej. Prasa lokalna a normy ochrony konkurencji i pluralizm medialny”, odbywającej się w Krakowie 29 października 2009 r., pragną zwrócić powszechną uwagę na wielkie znaczenie, jakie dla budowy podstaw demokracji w Polsce ma prasa lokalna. Stała się ona dla mieszkańców miast i wsi podstawowym źródłem pozyskiwania informacji o najbliższym otoczeniu. Wypełnia również szereg funkcji: kulturowych, edukacyjnych i ekonomicznych, przyczyniając się do budowy w Polsce społeczeństwa obywatelskiego.

Jednym z najważniejszych zadań prasy lokalnej jest pełnienie społecznej kontroli nad poczynaniami władz lokalnych, prezentowanie jej sukcesów, wyjaśnianie problemów i tworzenie więzi społeczeństwa lokalnego z jego reprezentantami.

Aby jednak niezależna prasa lokalna mogła właściwie spełniać swe zadania, w szczególności ową funkcję społecznej kontroli administracji państwowej i samorządowej, nie powinna napotykać na przeszkody w działalności, będące skutkiem wydawania przez władze administracyjne i samorządowe periodyków, przypisujących sobie cechy i funkcje przynależne prasie.

Szczególną uwagę społeczeństwa oraz właściwych organów ustawodawczych i administracyjnych uczestnicy Konferencji pragną zwrócić na niewłaściwość i szkodliwość zjawiska polegającego na częstym występowaniu samorządów lokalnych w roli wydawców prasy.

Zdaniem uczestników Konferencji nie należy łączyć funkcji biuletynu informacyjnego – organu administracji z funkcją niezależnej prasy, której jednym z głównych zadań jest sprawowanie społecznej kontroli nad działaniami władz. Uzurpowanie sobie przez wydawców biuletynów samorządowych roli wydawców gazet, wiąże się niejednokrotnie z utrudnianiem dostępu do informacji dziennikarzom prasy niezależnej. Jest to podważanie fundamentalnej zasady wolności słowa i prawa obywateli do dostępu do informacji.

Poważne zastrzeżenia uczestników Konferencji budzi też łączenie przez wydawców pism samorządowych funkcji publicznych z działalnością gospodarczą. Korzystanie ze środków publicznych i prowadzenie działalności biznesowej rodzi liczne wątpliwości natury formalnej i etycznej a także zgodności z zasadami uczciwej konkurencji. Szczególnie pozyskiwanie reklam przez „gazety” samorządowe od firm zależnych od władzy lokalnej sprzyja możliwości powstawania na lokalnych rynkach sytuacji korupcjogennych. Naraża ponadto samorządy na ostre konflikty z prasą niezależną, dla której przychody z reklam niejednokrotnie stanowią podstawę bytu ekonomicznego.

Uczestnicy Konferencji postulują wprowadzenie takich rozwiązań prawnych, które w jednoznaczny sposób określą zasady wydawania biuletynów informacyjnych przez organa administracji i samorządy wszystkich szczebli.

Uczestnicy Konferencji uważają, że właściwe w tej kwestii rozwiązania prawne zawarte są w projekcie nowelizacji prawa prasowego, przedstawionym przez Izbę Wydawców Prasy. Uwzględnienie przez ustawodawcę proponowanego w tym projekcie zakazu wydawania prasy przez organa administracji państwowej i samorządowej, zapobiegłoby wypaczaniu społecznej funkcji prasy oraz naruszaniu zasad konkurencji na lokalnym rynku prasowym.

Będzie to służyło poprawie dobrze rozumianej otwartości działania administracji i samorządów i przyniesie wzrost zaufania społecznego do ich działalności. Jednocześnie przyczyni się to do wzmocnienia organizatorskiej funkcji niezależnej prasy lokalnej, służąc budowaniu przez nią społeczeństwa obywatelskiego, co jest zadaniem i niezaprzeczalną zasługą pism lokalnych i leży w polskim interesie publicznym.

Podpisane w Krakowie dnia 29 października 2009 r. przez:
Helsińską Fundację Praw Człowieka, Izbę Wydawców Prasy oraz Krzysztof Harasimiuk – Tygodnik Siedlecki, Janusz Sanocki – Nowiny Nyskie, Karol Cebula – Strzelec Opolski, Dominik Księski – Pałuki, Jerzy Mianowski – Głos Wągrowiecki, Stowarzyszenie Prasy Lokalnej, Arkadiusz Radwan – Instytut Allernanda, Radosław Safianowski – Kurier Iławski, Wojciech Załuski – Centrum Kultury Revers, Marlena Bogdan – Tygodnik Korso, Małgorzata Bojkowicz – Tygodnik Korso, Marek Burzyński – Gazeta Regionalna Żary, Józef Matysik – Co tydzień, Piotr Krysiak – Wydawnictwo Starpress, Jarosław Babicki – Wydawnictwo Starpress, Anna Maria Niżankowska - adwokat, Marlena Pecyna - adwokat, Arkadiusz Gruhot – Wydawnictwo Nowiny Sp z o.o., Alicja Molenda – Tygodnik Ziemi Chrzanowskiej, Paweł Wodniak – Fakty Oswięcim, Ewelina Śmiga – Głos Powiatu, Teresa Pista – Głos Powiatu.

Originalny tekst stanowiska: Helsińska Fundacja Praw Człowieka