Kto może skorzystać z urlopu macierzyńskiego?
Okres po urodzeniu dziecka jest czasem wyjątkowym. Wówczas maluszek najbardziej potrzebuje stałej obecności mamy. Ustawowo przewidziano więc obowiązkowy urlop macierzyński, z którego najczęściej korzystają mamy czynne zawodowo, które w okresie po porodzie pozostają pracownikami. W trakcie takiego urlopu kobiecie przysługuje równoważność 100% wynagrodzenia lub 80%, jeśli od razu zdecyduje się na urlop rodzicielski po zakończeniu urlopu macierzyńskiego.
Z części urlopu mogą natomiast skorzystać ojcowie, o ile mama zrezygnuje z jego kontynuacji i wróci wcześniej do pracy. Opiekę nad dzieckiem może przejąć również osoba z bliskiej rodziny, np. rodzic lub rodzeństwo świeżo upieczonych rodziców. Urlop ten przysługuje również osobom, które przyjęły dziecko do wychowania.
Urlop macierzyński a rodzaj umowy o pracę
Podstawą do przyznania urlopu macierzyńskiego jest odprowadzanie składek zdrowotnych do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Urlop ten przysługuje więc mamom, które pracują na podstawie umowy o pracę. Może być to zarówno umowa na czas nieokreślony, jak i określony. W ostatnim przypadku urlop otrzyma mama, która urodziła w czasie trwania umowy na czas określony, a przewidziana data jej zakończenia nastąpi po zakończeniu urlopu.
Z pewnością wiele mam zastanawia się, czy przysługuje im urlop macierzyński, jeśli pracowały w ciąży na okresie próbnym lub jeszcze w ciąży przestała obowiązywać umowa na czas określony. Aby to zrozumieć, w pierwszej kolejności warto wyjaśnić, jaka jest różnica między urlopem a zasiłkiem macierzyńskim. Otóż urlop to oczywiście przerwa w pracy, dlatego mają do niego prawo tylko pracownicy. Natomiast zasiłek (świadczenie pieniężne) przysługuje także kobietom, które odbywały okres próbny przekraczający jeden miesiąc i w oparciu o umowę z datą rozwiązania po trzecim miesiącu ciąży. Wówczas pracodawca ma obowiązek przedłużyć umowę do dnia porodu – w tym samym dniu mama przestaje być pracownikiem (nie przysługuje jej urlop), jednak ma prawo do zasiłku macierzyńskiego. Podobna sytuacja zachodzi, gdy umowa na czas określony kończy się w trakcie ciąży.
Na wsparcie mogą liczyć także mamy niepracujące lub pracujące w oparciu o umowy cywilnoprawne, jednak są to oddzielne zagadnienia, bez związku z urlopem macierzyńskim.
Jaki jest wymiar urlopu macierzyńskiego?
Czas trwania urlopu macierzyńskiego zależy głównie od liczby urodzonych dzieci przy jednym porodzie:
- w przypadku jednego maluszka okres urlopu wynosi 20 tygodni;
- rodzice bliźniąt mają prawo do 31 tygodni;
- trojaczki – 33 tygodnie;
- czworaczki – 35 tygodni;
- pięcioro dzieci i więcej – 37 tygodni.
Liczą się pełne tygodnie, czyli konkretna ilość dni. Najczęściej urlop macierzyński rozpoczyna się w dniu urodzenia dziecka. Jednak 6 tygodni można wykorzystać jeszcze w ciąży, licząc do dnia terminu porodu. Wówczas proporcjonalnie skróceniu ulega czas jego trwania po narodzinach maluszka. Dokładną ilość wolnych dni, jakie Ci przysługują, a także termin zakończenia urlopu możesz obliczyć, wybierając kalkulator urlopu macierzyńskiego. Wystarczy wpisać datę rozpoczęcia urlopu w trakcie ciąży lub dzień porodu, a kalkulator przedstawi szczegóły.
Czy młoda mama musi wykorzystać cały urlop macierzyński?
Warto zaznaczyć, że jest to urlop obowiązkowy – mama nie może z niego zrezygnować. Może jednak przekazać jego część mężowi lub ubezpieczonemu członkowi rodziny. Może to jednak zrobić dopiero po wykorzystaniu 14 tygodni, w przypadku wcześniejszego powrotu do pracy.
W wyjątkowych sytuacjach, np. w przypadku pobytu dziecka lub matki w szpitalu, urlop macierzyński można przerwać. Również w szczególnych przypadkach inna osoba może przejąć większą część lub całość urlopu (np. gdy mama nie jest zdolna do opieki nad dzieckiem).
Warto podkreślić, że urlop macierzyński nie jest tym samym, co urlop rodzicielski, który z woli rodziców można wykorzystać po urlopie macierzyńskim. Jeśli będziesz chciała, możesz więc znacznie więcej czasu spędzić z dzieckiem w domu.
OTC/12375/01/23
Źródła:
https://www.gov.pl/web/rodzina/urlop-macierzynski
https://www.gov.pl/web/rodzina/urlop-rodzicielski
ARTYKUŁ SPONSOROWANY
Brak komentarzy